Nghệ nhân Đồng thầy Trương Văn Tuấn

Tín ngưỡng “thờ Mẫu tam Tứ Phủ của người Việt” là tín ngưỡng bản địa được cộng đồng người Việt sáng tạo, phát triển và truyền trao, đồng hành với dân tộc Việt Nam ta qua các thời kì dựng nước và giữ nước, với biết bao thăng trầm và biến thiên của lịch sử. Đó là tín ngưỡng nội sinh của dân tộc, chứa đựng trong đó các giá trị đạo đức văn hoá và giá trị nhân văn. Thông qua đó khơi dậy niềm tin, niềm tự hào dân tộc, lòng yêu quê hương đất nước sâu sắc.

Năm 2016, “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Điều này một lần nữa khẳng định những giá trị không thể phủ nhận của tín ngưỡng thờ Mẫu trong đời sống của người Việt và Nghệ Nhân.

Tín ngưỡng “Thờ Mẫu Tam Tứ phủ của người Việt” hay bất kì một tín ngưỡng nào cũng đều bao hàm và mang yếu tố tâm linh, vai trò của tâm linh luôn xuyên suốt trong cả quá trình hình thành và phát triển. Yếu tố tâm linh được thể hiện một cách rõ nét nhất là các “Nghi thức thực hành tín ngưỡng”.

Và để kế thừa, phát huy được những giá trị văn hoá, những yếu tố tâm linh đặc sắc mang đậm hồn cốt của dân tộc, không thể thiếu những người đã và đang bảo vệ thực hành, truyền trao, đưa tục thờ Mẫu đến gần hơn với mọi người, đó là những chủ thể của di sản, bao gồm các Thanh đồng, pháp sư, cung văn, thủ nhang đồng Đền, và Nghệ nhân Đồng thầy Trương Văn Tuấn là một trong số đó.

Xuất phát từ tâm hướng thiện, tín ngưỡng tâm linh đạo Mẫu, cùng với đó, sinh ra tại mảnh đất cổ Phú Thọ, nơi ghi dấu nước Văn Lang cổ đại thời Hùng Vương giàu truyền thống văn hóa, ông đã quen thuộc với những nghi lễ thờ phụng và những lễ hội ở quê hương mình. Chính vì vậy mà thanh đồng Trương Văn Tuấn đã tiếp xúc với nghi lễ hầu đồng rất sớm và niềm đam mê với những nghi lễ hầu đồng ngày càng lớn dần, thôi thúc ông tìm hiểu cặn kẽ, quan sát để làm tốt lên tinh thần trong mỗi giá hầu. Làm sao để mỗi giá hầu của mình đều thể hiện được khí thế hào hùng, nghiêm trang, oai phong lẫm liệt. 

Thanh đồng Trương Văn Tuấn, đoan trang trong một số giá hầu

Đến nay, sau hơn 13 năm phụng sự nhà Thánh, Nghệ nhân đồng thầy Trương Văn Tuấn luôn phát huy làm tròn trách nhiệm của mình trong mọi hoạt động tốt đời, đẹp đạo. Thanh đồng luôn luôn cố gắng tìm hiểu, trau dồi và tiếp thu những giá trị truyền thống trong việc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu thông qua các chương trình giao lưu diễn xướng hát văn, hát chầu văn tại địa phương, cũng như toàn quốc. 

Cùng với đó, ông đã mang tín ngưỡng đến gần hơn với mọi người trong các buổi lễ, trong các nghi thức thực hành tín ngưỡng tại các đền như Quốc Mẫu Tây Thiên, Đền Hạ Cổ Tụ Nghĩa Linh Từ, đền Cửu Tỉnh Vọng Từ… Mới đây, Bản Đền Cửu Tỉnh Vọng Từ của Nghệ nhân Đồng thầy Trương Văn Tuấn đã được Viện nghiên cứu bảo tồn phát triển Đông Nam Á trao Chứng nhận Không gian văn hóa tâm linh Việt. Đây như nguồn sức mạnh thôi thúc cho thanh đồng Trương Văn Tuấn tiếp tục gìn giữu và phát huy hơn nữa giá trị văn hóa của dân tộc.

Đền Cửu Tỉnh Vọng Tử của thanh đồng Trương Văn Tuấn được trao chứng nhận Không gian văn hóa tâm linh Việt

Ngoài việc phụng sự tâm linh, truyền trao định hướng kiến thức cho cộng đồng, thanh đồng Trương Văn Tuấn còn có những đóng góp tích cực trong các hoạt động từ thiện, ủng hộ cứu trợ đồng bào bị thiên tai lũ lụt, công việc đền ơn đáp nghĩa, để phục vụ mục đích an sinh xã hội, thể hiện sự tương thân tương ái với tôn chỉ “Tốt đời đẹp đạo” nhằm mục đích hoằng dương Thánh Đạo.

Ngày nay, cùng với sự phát triển và giao thoa giữa các nền văn hóa, tín ngưỡng khác nhau, nhiều thanh đồng trẻ vẫn chưa hiểu tường tận về tín ngưỡng thờ Mẫu, dẫn đến một số hành vi, ứng xử không đúng mực, gây phản cảm, thậm chí một số người còn lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi cá nhân, gây bức xúc trong xã hội và cả những người trong cuộc. Vì vậy, rất cần những con người như thanh đồng Trương Văn Tuấn, đó là những người trực tiếp lưu giữ bảo tồn những truyền thống tốt đẹp của di sản văn hóa dân tộc. Họ là những người truyền lửa, truyền niềm tin yêu và cả sự tin tưởng về một thế giới tâm linh cũng những giá trị văn hóa lâu đời.

Nghệ nhân Đồng Thầy Trương Văn Tuấn cũng luôn mong muốn là thế hệ đời sau có thể quan tâm hơn đến đạo Mẫu, để biết cội nguồn thánh thần, những con người hàng ngàn năm lịch sử đã có công gìn giữ đất nước.

Với những đóng góp to lớn đã mang lại, có thể nói, Nghệ nhân Đồng thầy Trương Văn Tuấn xứng đáng là một thanh đồng tiêu biểu trong cộng đồng các thanh đồng trên khắp cả nước đã, đang và sẽ ra sức bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu hòa cùng nhịp đập phát triển, hội nhập kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc tế.