Đền cô Bơ Bông Thanh Hóa

Sự tích Cô Bơ Bông

Trong dân gian hiện còn lưu truyền rất nhiều thần tích xoay quanh thân thế và cuộc đời Cô Bơ, nhưng điển hình là sự tích dưới đây:

Tương truyền, Cô Bơ là con gái vua Thủy Tề, hậu cận cho Đức Vương Mẫu, được lệnh Vua cha giáng sinh xuống trần thế vào thời Lê Trung Hưng để giúp vua cứu nước, đến mãn hạn thì có xe loan đón rước về Thủy Cung.

Về sự giáng sinh của Cô, thần tích lưu truyền rằng: Đức Thái Bà trước đó đã nằm mộng thấy một người con gái xinh đẹp, thướt tha bội phần, diện xiêm y màu trắng tự xưng là Thủy Cung Tiên Nữ tới dâng cho Đức Bà một viên ngọc quý giá. Sau đó, Đức Thái Bà đã thụ thai rồi sinh ra một người con gái nhan sắc hơn người, mười phân vẹn mười như chiêm bao. Khi sanh Cô, trời mây trên cao bỗng uốn lượn không ngừng, Thủy cung nhã nhạc cũng vang lên khiến Đức Thái Bà tin về lời báo mộng khi xưa, và chắc hẳn con mình là tiên nữ hạ phàm, lớn lên có thể ra tay phù đời.

Quả là như vậy, Cô Bơ càng lớn càng xinh đẹp, lại giỏi cả cầm kỳ thi họa. Khi giặc Minh đô hộ, cô cùng thân mẫu tạm lánh vào xứ Hà Trung, Thanh Hóa, gần ngã ba sông Thác Hàn. Cô đã có công giúp vua Lê Lợi kháng quân Minh trong những ngày đầu khởi nghĩa; về sau lại giúp vua trong cuộc Phù Lê dẹp Mạc.

Cô Bơ Bông

Có một điển tích khác cũng nổi tiếng không kém viết rằng: Trong những ngày đầu kháng chiến, lực lượng quân ta vẫn rất yếu và mỏng nên thường bị truy đuổi. Một lần, khi bị quân địch truy đuổi tới ngã ba sông Thác Hàn, Vua Lê gặp được Cô Bơ đang tỉa ngô. Để thoát khỏi sự truy đuổi của quân địch, Thánh Cô đã giúp vua cải trang thành anh trai mình, đưa quần áo thường cho vua mặc, hoàng bào chôn dưới ruộng ngô và giả vờ đang tỉa ngô. Sau khi thoát khỏi sự truy đuổi của quân địch, cảm kích trước tấm lòng của cô, vua ước hẹn sau khi đại thắng khải hoàn sẽ rước cô về triều đình phong công cho cô, đồng thời phong cô làm phi tử.

Sau đó, cô vẫn hết lòng tận tâm giúp đỡ quân vua Lê bằng cách bí mật chở quân sĩ, lương thực phẩm qua sông,… Đến ngày đại thắng khải hoàn, để đền đáp ân tình nhà vua cho quân lính đến đón cô về cung, thì mới hay biết cô đã thác tự bao giờ. Có người kể rằng, cho đến lúc thác Cô vẫn kiên trinh một lòng mà không kết duyên với ai. Cũng có người nói sau khi giúp vua, Cô Bơ đã quay về Thủy cung. Sau này, Cô vẫn thường hiển linh ở ngã ba sông để giúp đỡ người dân, độ cho thuyền bè qua lại được thuận buồm xuôi gió.

Nhân sinh ai gặp trắc trở, khốn khó, cứ đến cầu Cô Bơ sẽ được dang tay giúp đỡ, phù hộ độ trì. Người dân kính trọng và phong danh là Cô Bơ Bông hoặc Cô Bơ Thác Hàn.

Đền thờ Cô Bơ Bông

Đền chính của Cô hiện nay là Đền Ba Bông thuộc địa phận xã Hàn Sơn, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa, gần ngã ba Bông bến Đò Lèn. Ngôi đền trãi qua nhiều sóng gió, vào những năm 1940 bị quân Nhật phá bỏ. Sau đó, ngôi đền đã được tôn tạo lại và được cấp Chứng nhận Di tích Lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1996.

Bến Tàu tại đền Cô Bơ

Nổi tiếng là cõi “trên bến dưới thuyền”, xung quanh đền Cô Bơ rất đông đúc nhộn nhịp. Ngay trước cổng đền có một bến thuyền rộng rãi, sạch sẽ vừa tạo điều kiện thuận lợi cho nhu cầu chiêm bái của du khách, vừa phục vụ nhu cầu đi lại của người dân 2 bên bờ sông.

Đền Cô Bơ ở một số nơi khác:

Nổi tiếng là vị Thánh Cô anh linh, Cô Bơ được người dân kính trọng và thờ cúng tại nhiều địa danh, như:

Đền Cô Bơ Tuyên Quang: Đền an tọa sát bờ sông Lô, thuộc địa phận phường Nông Tiến, thành phố Tuyên Quang. Cảnh trí xung quanh khu đền vừa nên thơ, vừa hùng vĩ, có sông, có núi cao phủ mây, bốn bề đều là thiên nhiên tươi đẹp. Đây chính là một địa điểm lý tưởng để du khách tránh xa những xô bồ nơi đo thị, vừa thưởng ngoại và vừa lễ cô trong bầu không khí trong lành, tâm thanh tịnh.

Đền Cô Bơ Hà Nam: Ngôi đền nằm ở xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, kế bên đền Lảnh Giang.

Cách sắm lễ và cầu khấn khi đi đền Cô Bơ

Ngày tiệc Cô

Ngày 12/6 (âm lịch) là ngày rước Cô lên đền Mẫu. Theo tương truyền dân gian thì ngày mất của Cô là ngày 8/2. Nhiều ngôi đền thờ cúng Cô vẫn làm tiệc Cô vào ngày 8/2.

Tuy nhiên, ngày rước Cô lên đền Mẫu 12/6 được xem là ngày chính hội. Theo nghi thức truyền thống, vào ngày này người dân sẽ tổ chức lễ rước kiệu, theo cách thức là rước bóng Cô Bơ ở đền Ba Bông về hầu Thánh mẫu Đệ Tam Đền Hàn. Sau khi thực hiện xong nghi lễ, nhân dân lại rước Cô trở về.

Sắm lễ đền Cô Bơ

Du khách về lễ đền Cô Bơ có thể sắm lễ tùy tâm, lễ chay hoặc lễ mặn, to hoặc nhỏ không quan trọng; cốt là ở cái tâm và tấm lòng thành kính.

Du khách có thể tham khảo các lễ vật sau đây:

- 1 bộ quần áo màu trắng đầy đủ trang sức, 1 cây vàng trắng, 90 lễ tiền vàng.

- Hoặc: quả nón đôi hài, thuyền rồng, thanh bông hoa quả và lễ mặn.

Lưu ý, nên sắm lễ theo số lẻ. Tuy nhiên, nếu không có điều kiện; dẫu chỉ có nén hương, bát nước, cơi trầu và một tấm lòng thành tâm, cô cũng chứng giám cho. Thánh Cô rất thương người ăn ở thiện lương, biết tu nhân tích đức.

Trình tự dâng lễ đền Cô Bơ

Đầu tiên, du khách nên vái lạy trước bàn thờ ở phía bên ngoài để xin phép các quan cai quản đền cho phép du khách được bước vào đền.

Tiếp đó, dâng lễ ở một trong các cung của đền và đọc bài văn khấn. Rồi chờ hết 1 tuần hương thì hạ lễ.

Sau khi lễ xong, du khách hóa sớ ở khu vực đằng sau, phía bên phải của đền.

Văn khấn khi đi lễ Cô Bơ