Sự tích Cô Bé Minh Lương

Sự tích về Cô Bé Minh Lương kể rằng: Vào thời nhà Trần (thế kỷ XV),ở tổng Minh Lương, thuộc xã Lang Quán, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ngày nay có hai vợ chồng, ông chồng là người Dao, bà vợ là người Mường tuổi đã cao mà chưa có con.

Ngày ngày ông bà ra ngòi Lịch xúc tôm tép sống lần hồi. Một hôm, ông ở nhà, bà đi xúc tép như mọi ngày, nhưng xúc mãi không được con gì mà chỉ được hai quả trứng lạ. Bực mình, bà xuống hạ nguồn rồi lên tận thượng nguồn ngòi Lịch xúc vẫn chỉ được hai quả trứng ấy. Bà đành mang về thả vào chum nước dưới cầu thang. Ít lâu sau, bà mang thai và sinh ra một cô bé bụ bẫm.

Cùng lúc đó, hai quả trứng thả trong chum nước dưới cầu thang nở ra hai con rắn. Hai con rắn và cô bé Minh Lương cùng lớn lên, quấn quýt làm bạn với nhau.

Một buổi chiều, ông bà đi làm về và nhìn thấy hai con rắn quấn chết cô bé. Sẵn con dao rựa đeo bên người, ông tức giận rút dao vừa chém, vừa nói “Mày hại tao à”. Hai con rắn sợ quá chạy trốn, nhưng một con chậm hơn đã bị chém đứt đuôi. Ông đuổi hai con rắn và nói: “Cụt đi hang Mang, Khoang đi hang Đồng”. Ông bà xót thương cô bé, không nỡ chôn, nên đặt cô nằm ở trên sàn. Đến sáng đã thấy mối đùn lên đắp mộ cho cô bé.

Dân làng thấy vậy đều cho là cô đã linh hoá nên lập miếu thờ. Thời kỳ giặc Cờ đen, cô bé Minh Lương đã hiển linh giúp quan quân triều đình thoát khỏi rừng rậm, sau đó dũng mãnh dẹp sạch giặc Cờ đen. Sau đó Cô còn hiển linh bốc thuốc, giúp dân chữa bệnh thoát cơn hiểm nghèo.

Đền thờ Cô Bé Minh Lương

Cô Bé Minh Lương được thờ chính ở ngôi đền Minh Lương thuộc địa phận xã Lăng Quán, Yên Sơn, Tuyên Quang. Người dân về tới đất Tuyên Quang thường ghé đền cô bé Minh Lương để thắp nhang và cầu lộc tài bình an. Ngôi đền tọa lạc trên một quả đồi, ba phía được bao bọc bởi 2 dòng suối có tên gọi là ngòi Lịch và ngòi Cơi. Hai dòng suối trong, mát này giao nhau trước cửa đền, chảy qua cầu Cơi ở km10 rồi hòa vào sông Lô.

Trong đền Minh Lương có các ban thờ Cô Bé, thờ Phật, thờ Đức Thánh Trần. Sân đền gồm hệ thống Lầu Cô, Lầu Cậu, Quan Sơn Thần, chân nhang bản mệnh, Mẫu Cửu Trùng Thiên; cạnh đền có hai gian nhà sắm lễ. Xung quanh đền được bao bọc bởi rất nhiều cây xanh.

Khánh tiệc Cô Bé Minh Lương

Ngày tiệc Cô Bé Minh Lương diễn ra vào ngày 24/6 âm lịch hằng năm tại Đền Cô Bé Minh Lương (Lang Quán, Yên Sơn, Tuyên Quang).

Bản văn Cô Bé Minh Lương

Minh nhật nguyệt soi đường chính đạo

Lương càn khôn xét kẻ ngay gian

Nhớ xưa Lăng Quán - Tuyên Quang

Minh Lương lại có Cô Ngàn Tiên Y

Diệu thánh dược thần kì đẩu số

Đóa phù dung vừa độ tốt tươi

Nên trang sắc nước hương trời

Đã trong hiếu kính, lại ngoài cần chuyên

Đôi thung huyên ngày thường nâng giấc

Ví so bằng vàng ngọc nết na

Tảo tần nội trợ tề gia

Lên non hái thuốc về nhà luyện đan

Bầu thánh dược tiên hoàn cứu thế

Đất Tuyên Quang già trẻ đội ơn

Công Người như núi như non

Trọn đời giữ tấm lòng son vì đời

Ai hay nhẽ sao dời vật đổi

Lánh bụi hồng về cõi hư không

Đồi cao còn dấu tiên dung

Nhân dân kỷ niệm nhớ công lập đền

Tiên Cô Bé trấn miền Bắc Địa

Xã Minh Lương hòa khí xuân phong

Núi Dùm điệp điệp trùng trùng

Suối trong uốn khúc đồi thông rườm rà

Đêm thanh vắng hiện ra bẻ lái

Mảng nứa xanh vượt suối tay chèo

Sông Lô nước chảy lưng đèo

Mảng Cô xuôi ngược sớm chiều lênh đênh

Kim quy tướng hiện hình chầu phục

Cá bạc vàng suối ngọc long lanh

Minh Lương cảnh trí hữu tình

Tiên Cô bẻ lái lênh đênh trước đền

Mảng chở khách hữu duyên hữu phúc

Mảng chở người trong lúc gian nan

Mảng Cô chở thuốc trên ngàn

Mảng Cô cứu kẻ cơ hàn tai ương

Mảng chở khách lên đường chính đạo

Mảng chở người cảm mạo phong sương

Rau măng, cháo bẹ, cơm lam

Độ người phá núi, khai mương, bắc cầu

Vai nặng trĩu gánh bầu tiên dược

Túi Hoa Đà, Biển Thước linh đan

Thảnh thơi gió núi mây ngàn

Minh Lương chính trực, cương thường, hiếu trung

Giận những kẻ thoát vòng bội nghĩa

Giận những loài tà quỷ yêu ma

Thương người hiếu kính mẹ cha

Thương người vì nước, vì nhà, vì dân

Niềm son sắt kiệm cần liêm chính

Điểm tô cho nước Việt dài lâu

Lời Cô ghi nhớ làm đầu

Nhớ lời mà sửa cho nhau tốt lành

Tiên Cô Bé anh linh giáng thế

Nhớ lời Cô đuốc tuệ sáng soi

Dù cho vận đổi sao dời

Lời Cô vẫn tỏ muôn đời chẳng phai

Gương Cô để cho đời soi mãi

Chữ “Minh Lương” chói lọi trời đông

Cô về trắc giáng đền trung

Khuông trì đệ tử tăng long thọ trường.