Theo tài liệu, có một lần, Anatthapucchaka - một Bà-la-môn (gồm những Giáo sĩ, tu sĩ, triết gia, học giả và các vị lãnh đạo tôn giáo, tức là những người giữ quyền thống trị tinh thần, được nhân dân hết sức tôn trọng) đến gặp Đức Phật và hỏi về lý lẽ của được & mất.

Anatthapucchaka hỏi: “Thưa Đức Phật, chắc Ngài chỉ biết những việc tốt mà con người nên làm, chứ không biết những việc xấu mà con người không nên làm nhỉ?”.

Đức Phật trả lời rằng Ngài cũng biết tất cả những việc xấu mà con người không nên làm khiến Anatthapucchaka ngỡ ngàng.  

Anatthapucchaka hỏi lại Đức Phật rằng: “Vậy, những việc xấu mà con người không nên làm là những việc gì?”.

Đức Phật liền bảo rằng, trong đời có những việc mà con người không nên làm, vì nó sẽ làm cùn mòn đi đạo đức xã hội, không chỉ khiến cho con người nghèo đi về mặt vật chất, mà còn phương hại đến tinh thần, gây ra bi kịch cho biết bao cảnh đời.

Anatthapucchaka hỏi lại rằng, những việc cụ thể đó là gì.

Đức Phật từ tốn trả lời rằng: Tựu chung lại, có 6 điều mà con người không nên làm, đó là:

Thứ nhất: Ngủ cho đến lúc mặt trời lên.

Thứ hai: Thường xuyên để bản thân trong tình trạng lười biếng, không lao động.

Thứ ba: Hành động độc ác, nhẫn tâm.

Thứ tư: Sa đà, nghiện ngập rượu chè, cờ bạc, khiến cho bản thân say sưa tối ngày, trở thành kẻ sống bê tha, tạm bợ, vô trách nhiệm với người khác.

Thứ năm: Đi lang thang ngoài đường phố vào ban đêm.

Thứ sáu: Tà dâm.

Khi Đức Phật nói xong, Anatthapucchaka không còn biết làm gì ngoài vỗ tay tán thưởng: “Ngài quả đúng là bậc thầy của dân chúng, người lãnh đạo tinh thần của dân chúng. Quả đúng là Ngài luôn biết cả được, cả mất”.

Nghe xong, Đức Phật hỏi lại Anatthapucchaka: “Vậy ngươi sống bằng nghề gì?”

Anatthapucchaka trả lời: “Tôi sống bằng cách cờ bạc”.

Anatthapucchaka đáp tiếp: “Lúc thì tôi thắng, lúc thì người khác thắng”.

“Cái chiến thắng của kẻ đánh bạc không thể so được với chiến thắng của một người trước những cám dỗ của cuộc đời, biết chiến thắng bản thân. Cái chiến thắng thứ nhất lúc nào cũng có thể bị lật đổ, còn cái chiến thắng thứ hai là thứ chiến thắng vô song mà không ai, kể cả thần linh, có thể đánh bại được”, Đức Phật nghiêm khắc nói.

Anatthapucchaka nghe xong những lời này, không còn biết nói gì hơn, chỉ biết cúi đầu.

Trong Kinh Pháp Cú, điều 104, điều 105 có ghi chép lời Phật dạy:

Điều 104:

“Tự chiến thắng vượt trên tất cả

Hơn kẻ thù, giặc giã biên cương

Lành thay, điều phục bản thân

Sống trong hạnh phúc, không còn sầu đau”.

Điều 105:

“Dù quyền lực như trời, thần, quỷ

Hay ma vương, kẻ dữ ngang tàng

Không người có thể sánh bằng

Một người tự thắng, không còn vọng tâm”.

Những lời Phật dạy chắc lọc tinh hoa, vô cùng ngắn gọn, hàm súc và dễ hiểu, và còn nguyên giá trị cho đến ngày nay. Thấm thía lời Phật, con người phải biết chiến thắng chính bản thân mình, vượt lên khỏi những cám dỗ và điều xấu, điều ác.

Các Phật tử nếu biết lĩnh hội những lời dạy của Phật, biết và tránh những việc không nên làm, thì cuộc sống luôn bình yên, giàu có và sung túc.